پاسخ به تمام نیازهای ارزی، شرط تک‌نرخی‌شدن ارز

برای بررسی آثار و تبعات احتمالی تغییر نرخ ارز با حیدر مستخدمین حسینی، کارشناس ارشد مسائل پولی و بانکی گفت‌وگو کرده‌ایم.

• تغییر نرخ ارز در تابلوی بانک مرکزی نشانه چیست؟

این یک حرکت نمایشی است که بانک مرکزی انجام داده و نمونه‌های آن قبلا هم در این دولت و بانک مرکزی فعلی مشاهده شده بود. اینکه واقعیت‌ها را کتمان کنند و نظرات کارشناسان پولی و بانکی را نادیده بگیرند، نکته تازه‌ای نیست؛ به‌خصوص اینکه بانک مرکزی مقاومت عجیبی در برابر متخصصان پولی کشور از خود نشان می‌دهد. در واقع بانک مرکزی مدت‌هاست که ارز مرجع 1226تومانی را کنار گذاشته و برای واردات کالاهای اساسی و دارو از این ارز استفاده نمی‌کند.

از ارز 1226تومانی فقط نمایش آن روی سایت بانک مرکزی باقی مانده بود. در این مقطع برای حذف آن از سایت هم بهانه‌ای پیدا کرد تا یکباره اعلام کند که ارز مرجع از میان رفته و به جای آن ارز 2هزار و 450تومانی که در محاسبات بودجه هم مبنا قرار گرفته، نرخ رسمی ارز است.

• این تغییر چه آثار و تبعاتی می‌تواند داشته باشد؟

آثار روانی این تصمیم قطعا در اقتصاد متبلور خواهد شد. پیش‌تر هم مشاهده شد که از ناحیه بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و وزارت صنعت، موضع گیری‌های مختلفی در این رابطه صورت گرفت و سپس مقامی دیگر آن اظهارات را تکذیب کرد و همه این تحولات آثار خود را در قوت و سفره مردم نشان داد. دود این ناهماهنگی‌ها به چشم مردم رفت درحالی‌که بسیار ساده و روان می‌توانستند از طریق یک میزگرد در رسانه‌ها آن را اطلاع‌رسانی کنند تا خیال مردم راحت شود.

• به‌نظر شما در این مقطع، تک نرخی شدن ارز آثار مفیدی خواهد داشت؟

از نظر کارشناسی قطعا تک نرخی شدن ارز اقدام پسندیده‌ای است. با تک نرخی شدن ارز می‌توان به سمت اقتصاد آزاد و شفاف پیش رفت اما چگونگی این اقدام بسیار مهم است؛ اینکه طوری رفتار شود تا آثار روانی ایجاد نکند. تک نرخی کردن ارز درصورتی مفهوم دارد که به ایجاد ثبات اقتصادی بینجامد و نابسامانی‌ها و رانت‌ها را کاهش دهد. در حال حاضر معلوم نیست که آیا بانک مرکزی می‌تواند همین نرخ ارزی که اعلام شده را به‌طور شناور مدیریت شده پیش ببرد.

در شرایطی که روزهای پایانی عمر دولت سپری می‌شود، معلوم نیست که اتفاق دیگری در این بازار رخ ندهد. خواسته فعالان اقتصادی و کارشناسان بانکی این است که سیاست‌های پولی کشور به ثبات برسد تا اقتصاد آرامش داشته باشد. تک نرخی شدن ارز در این راه یک اصل است؛ چراکه وجود ارز 1226تومانی برای برخی‌ها رانت‌هایی ایجاد کرده بود به‌خصوص آنکه نظارت درستی در زمینه توزیع کالا وجود نداشت و کسانی که ارز مرجع دریافت کردند، کالاهای وارداتی را بر مبنای ارز آزاد فروختند تا مردم در نهایت آسیب ببینند. در راه تک‌نرخی‌کردن ارز اما شیوه برخورد، اطلاع‌رسانی و میزان آمادگی جامعه باید مورد اهمیت قرار بگیرد.

• با یکی شدن ارز مرجع و مبادله‌ای می‌توان امید داشت که ارز آزاد هم به این نرخ نزدیک و روال سابق حاکم شود؟

اگر بانک مرکزی بتواند با همین نرخ اعلام شده، تمام نیازهای ارزی کشور را پاسخ دهد، می‌توانیم به سمت تک نرخی شدن ارز پیش برویم و انتظار داشته باشیم نرخ ارز در بازار آزاد هم به همین نرخ اعلام شده نزدیک شود و فاصله 900تومانی فعلی این دو ارز به حداقل برسد اما اگر چنین نشود بار دیگر التهابی جدید در بازار شکل خواهد گرفت.